Reisverslag 8. Phnom Penh

11 maart.

''So many people live within unhappy circumstances and yet will not take the initiative to change their situation because they are conditioned to a life of security, conformity, and conservatism, all of which may appear to give one peace of mind, but in reality nothing is more damaging to the adventurous spirit within a man than a secure life'' – Chris McCandless

Het leven uit een rugzak is bijzonder aangenaam. Ik voel me op mijn gemak en thuis is ontzettend ver weg. Sinds ik met mijn rugzak op pad ben en mijn ogen heb geopend heeft de wereld oneindig meer mogelijkheden en kansen gekregen. Elke ochtend wakker worden met een nieuwe en andere zon en de onzekerheid die elke dag een avontuur maakt zijn maar een paar van de geweldige inzichten die ik hier krijg. Daarom vind ik het ook weer tijd om mijn inmiddels verwaarloosde rugzak uit de kast te halen en weer terug te gaan naar een leven waarin het allemaal wat simpeler is. Waar alleen ademhalen en je ogen open houden verplichtingen zijn.
Vier weken lang heb ik een doorkijkje gecreëerd waardoor ik het leven van een Cambodjaan kon zien. Waar, als ik in de ochtend naar school loop, de marktkraampjes uit de steegjes gereden worden om op straat te gaan barbecueën, de motortaxi’s hun vaste plek innemen op de hoek van de straat, iets rijkere kinderen in schooluniform spelend naar school huppelen en de straatkinderen hun kar met recyclebare spullen voortduwen op zoek naar blikjes en flesjes. Mijn wandeling naar school duurt een klein kwartiertje en elke keer is weer een cadeautje om mee te maken.
Om de maand verandert het schoolritme hier van de middag naar de ochtend, waardoor ik sinds maart in de ochtend de nog frisse Colt kinderen mocht lesgeven. In vier weken tijd zijn de kinderen, en vooral de kinderen die ik lesgeef, me ontzettend dierbaar geworden. Ik heb er veel respect voor hoe zij hun leven weer proberen op te pakken na alle verschrikkelijke ervaringen die ze moesten ondergaan. Sommigen vinden het heerlijk om met de vrijwilligers rond te hangen. Ook al is die vriendschap dan wel gematigd, doordat de kinderen weten dat het maar tijdelijk is. Vier weken is natuurlijk te kort om écht wat te bereiken en het lesgeven onder de knie te krijgen. De laatste les pas, had ik een doorbraak en voelde mijn klas ook echt als een klas waarin iedereen elkaar hielp en het leuk had. Niet als een groep individuen die alleen maar voor eigen gewin gaan. Maar ik hoop dat ik mijn kinderen toch nog een beetje wat heb kunnen leren. Wat ze niet beseffen is, dat ondanks dat ik de leraar was, zij mij vooral onderwezen hebben.
Het leven van een gemiddelde Phnom Penh bewoner is gevestigd op korte termijn doelen. Als een taxichauffeur de ene week een gigantische fooi krijgt zal hij de week erop zo min mogelijk werken. Hij had immers toch al geld verdiend voor twee weken. Zo’n beleid is voor westerlingen maar moeilijk te begrijpen en als ik het soms zie gebeuren schud ik ze het liefst door elkaar om ze de magie van het investeren te laten zien. Zelfs Frida en Wilco, die toch al een behoorlijke tijd in Phnom Penh leven kunnen het nog steeds moeilijk begrijpen. Ze kunnen de chaos wel lezen, de wanorde zien aankomen, maar het begrijpen is haast onmogelijk. Cambodjanen leven nú, denken hooguit aan vanavond of morgenochtend, maar volgende week komt niet in ze op. Een inzicht wat ze misschien verkregen hebben doordat minder dan veertig jaar geleden onverwachts één vierde van de bevolking werd uitgemoord. Al de dromen van bijna drie miljoen mannen, vrouwen en kinderen werden uit ze geslagen en samen met hun lichaam begraven in de honderden massagraven verspreid door het land. Als je daarna in een omgeving opgroeit waar niemand een opa of oma heeft leer je misschien wel om te genieten van het moment en het leven maar te laten leven.
Vorige week heb ik één van die massagraven bezocht. Wat bij aankomst lijkt een op een normaal stukje grond met wat bomen en een gedenkplaats is na anderhalf uur luisteren naar de digitale gids verandert in een stukje hel. Zelfs nu nog, liggen er overal stukjes kleren, stukjes bot en tanden verspreid in het gras. 24.000 mensen liggen op een terrein van ongeveer drie voetbalvelden groot. Het is gewoon niet voor te stellen welke gruwelen zich daar hebben afgespeeld. Doordat kogels duur waren zijn ze stuk voor stuk gedood met hamers, metalen pijpen, landbouwwerktuigen en andere materialen die makkelijk verkrijgbaar waren. Baby’s werden bij hun beentjes gepakt en doodgeslagen tegen een boom. In Europa vinden we Hitler heel wat, maar Pol Pot kon er ook wat.
Over vier dagen vertrek ik naar Siem Reap. Vandaag dus nog een de laatste toeristische attracties bekijken. Iets, waar ik me sinds ik geen toerist meer ben hier, een beetje ongemakkelijk bij voel. Om weer achteraan in de rij aan te sluiten bij alle Amerikanen en Fransen die slaafs hun gids volgen, zonder om zich heen te kijken. Alle informatie braaf aanhoren en netjes wachten tot je een foto mag maken van iets waar al meer foto’s van zijn gemaakt dan Lady Gaga. Wat ik op mijn verdere tocht door Cambodja en Laos meer wil gaan doen is het pure leven zoeken. Angkor Watt is natuurlijk ontzettend mooi, maar geeft geen realistische reflectie van Cambodjaans leven. En juist het leven, de dagelijks gang van zaken vind ik prachtig om te zien.
En als ik dan om me heen kijk en met muziek in mijn oren de wereld zich voor mij afspeelt zie ik een oma die met tranen van liefde in haar ogen staat als haar kleinkind zijn eerste stapjes maakt en een kleuter die het knuistje van haar nog jongere broertje stevig vastgrijpt voordat ze samen verdwijnen in de chaos van de straat. Stoere jongens die hun vriendin komen ophalen met de scooter, kinderen die spijbelen van school omdat de computer zo leuk is en moeders die op de markt hun boodschappenlijstje aflopen. Het mag dan wel Azië zijn, maar uiteindelijk verschillen onze dromen, zorgen en wensen niet zo veel van elkaar. Aan het einde van de dag willen we allemaal dat er iemand van ons houdt, en dat wij die liefde kunnen beantwoorden.


Liefs,

Jilke